Medianostalgie

Offshore Exit!
door Nico Fintelman (Smits)

31 augustus - Op het moment dat ik dit schrijf is het eind augustus. De zeezender freaks herdenken dan de voormalig Nederlands/Vlaamse zeezenders omdat op 31 augustus 1974 deze radiostations moesten stoppen vanwege een nieuwe wet die de volgende dag in Nederland in werking ging treden.

Er was in die dagen enigzins beroering vanwege het verdwijnen van Veronica, Noordzee en Atlantis. Het was weliswaar een beslissing van het parlement maar verantwoordelijk mediaminister was Harry van Doorn van de toenmalige parij PPR (later opgegaan in Groen Links). Van Doorn kreeg het in woord en geschrift nog jarenlang voor zijn kiezen (met name van zeezender fanaten) en in de eerste dagen dat de nieuwe wet bestond werd hij ook persoonlijk bedreigd.

Ook was zijn plezierbootje ineens ontvreemd uit de haven in Friesland. Van Doorn was overigens fel anti-commercieele radio en was ook nog eens voorzitter van de publieke omroep KRO geweest. Die dag, 31 augustus 1974, is later wel eens benoemd als 'The day the music died' maar dat is niet bepaald terecht. Ten eerste stopten niet alle zeezenders, de combinatie MiAmigo/Caroline ging gewoon door, en ten tweede bleef de popmuziek gelukkig gewoon bestaan.

Maar als benoeming van het historische feit was het aardig bedacht en de publieke omroep Veronica had in 1977 nog een avondvullend tv-programma over zeezenders met als titel 'The day the music died'. Voor die gelegenheid werd het Veronica schip nog één keer op zee gelegd, dat wil zeggen vlak voor het strand van Scheveningen waar genoemd programma vandaan kwam. En Michael Robinson song op de melodie van Don McLean's hit 'American Pie' het speciaal geschreven 'The day the music died'.

Daarna - En verder ? De wet werd al aangenomen in 1973 en bij die gelegenheid had de populairste zeezender Radio Veronica, bij de overheid bepleit om een vierde landelijke radiozender op te zetten. We hadden in die tijd Hilversum 1, 2 en 3 en de laatste fungeerde als de (pop)muziekzender maar dat was een raar ratjetoe. De zender die Veronica voor ogen had zou 24 uur per dag moeten draaien als een Top 40/popstation met horizontale programmering waar de Veronica en Noordzee mensen terecht konden.

Het zou dan een commercieel station moeten worden dat formeel buiten het publieke bestel stond en de winsten konden worden gebruikt voor de Publieke zenders. Na de nodige besprekingen werd het plan, mede onder druk van de Publieke Omroepen, afgeschoten. Ook was er nog een plan van Jan Nagel om Hilversum 3 te 'Veronicaniseren', dus er een soort Veronica van te maken. Ook dat plan ging niet door waarna Radio Veronica besloot middels een omroeporganisatie (VOO) zendtijd aan te vragen als Publieke Omroep. Jan Nagel was destijds radiomaker bij de VARA, PVDA-politicus en nauw verbonden met de vakbonden. Later werd hij voor de PVDA lid van de Tweede Kamer. In 1993 richtte hij de politiek partij Leefbaar Hilversum op die zeer succesvol was en in navolging daarvan richttte hij samen met Willem van Kooten en Henk Westbroek de partij Leefbaar Nederland op waar Pim Fortuyn kortstondig lijsttrekker was. Tegenwoordig zit Jan Nagel in de Eerste Kamer voor de ook door hem opgerichte partij 50PLUS.

Naar de "vijand" - Toch kwamen er nog enige zeezender jocks in Hilversum terecht, de meest afkomstig van Radio Noordzee. De meest opvallende was wel Ferry Maat die de Top 40 ging doen. Dat was eigenlijk de Veronica Top 40 maar toen Veronica moest verdwijnen hadden Rob Out en Lex Harding een stichting opgericht die deze hitparade ging beheren en deze kreeg toen de naam Nederlandse Top 40. Die werd vervolgens uitgezonden door de TROS die de donderdag als uitzenddag had op Hilversum 3 en Ferry Maat ging dat dus presenteren. Ook ging hij op donderdagavond daar zijn Soulshow doen.

Een andere Noordzee-jock was Leo van der Goot en die ging naar de VARA. Die omroep had de dinsdag als uitzenddag op Hilversum 3 en daar deed Leo op zijn geheel eigen prachtige wijze de ochtendshow. En als ik het me goed herinner heeft Tony Berk in die tijd nog kortstondig een tv-programma gedaan bij de KRO. Twee andere Noordzee jocks waren al eerder vertrokken en gingen naar de NOS. Willem van Kooten (Joost den Draaijer) ging van maandag-zaterdagavond van 18.00-19.00 een programma doen op Hilversum 3 en dat was toen één van de beste programma's van die zender. En ook de enige horizontale. En Hans ten Hoge (echte naam Hans Hogendoorn) werd voice-over bij de NOS.

De Veronica jocks - Rob Out, programmaleider van Radio Veronica, ging een tv-programma doen bij de TROS. Dat was de hilarische quiz 'Ons kent ons'. Opmerkelijk. Enerzijds omdat Out het gezicht en groot voorvechter van Veronica was en het laatste programma op die zender deed en dan toch meteen daarna bij de Publieke Omroep zat. Anderzijds omdat hij de Veronica jocks had 'bevolen' om niet bij een andere omroep te gaan werken. In ieder geval trok Tineke zich niets aan van deze oukaze en zij ging naar de NOS.

Daar deed ze op woensdagavond een programma op Hilversum 3 en op zondagavond een tv-programma. Ik herinner me dat ze daarin al gauw aandacht besteedde aan de zeezender die wel doorging, Radio MiAmigo. Veronica-jock Stan Haag tot slot ging naar Radio MiAmigo in Spanje. Maar van de andere Veronica mensen vernamen we niets meer.

Kleine uitzondering was de zomer van 1975 toen Lex Harding en Tom Collins als vakantie-invallers te horen waren bij de TROS op Hilversum 3. Heel even hadden we het gevoel dat Veronica terug was. Dat zou pas echt gebeuren aan het einde van het jaar toen de VOO tot het bestel werd toegelaten als aspirantomroep. En dat betekende 3 uur radio in de week (waarvan 1 uur op de popzender Hilversum 3) en 1 uur televisie in de week hetgeen werd uitgewerkt tot éénmaal in de drie weken 3 uur televisie.

En dan nog - Tot slot hadden we dan ook nog Ad Petersen die Radio MiAmigo verliet om bij de TROS op donderdag een programma te gaan doen onder zijn echte naam Ad Roland. Daar op Hilversum 3 zaten overigens al wel jaren diverse jocks die van origine afkomstig waren van de zeezenders. Eddy Becker, Cees van Zijtveld en Krijn Torringa om er een paar te noemen, allen ex-Veronica. En MiAmigo jock Frans van der Drift ging naar Radio Luxemburg waar hij de Benelux Top 20 ging presenteren.

Het bleef sappelen - Voor de echte radio freak was er zo vlak na het ingaan van de anti-zeezenderwet niet zoveel te beleven. Hilversum 3 was matig en het enige alternatief was dan Radio MiAmigo. Maar dat was niet altijd in de lucht. En dan had je 's avonds en 's nachts de Engelstalige uitzendingen van Radio Luxemburg. Prima popradio maar vaak in de fading. Dat was het zo'n beetje met uizondering van incidentele programma's zoals op vrijdagavond de Engelse Hitparade op BFBS en op zondagmiddag de Amerikaanse Hitparade met Wolfman Jack op AFN. Als je dat kon ontvangen tenminste. Nee, de radiofanaten zouden nog heel lang moeten wachten voordat we in Nederland een radiosituatie zouden krijgen die weer echt goed was.